تعیین ارزش غذایی کنگر فراهم آوری شده با گاز ‏‎so2‎‏ و کاربرد کنگر در جیره بره های پرواری

در این آزمایش، امکان جایگزینی یونجه با کنگر در جیره ی بره های پرواری،و میزان گوارش پذیری و تجزیه پذیری کنگر فرآوری نشده و کنگر فرآوری شده با گاز ‏‎so2‎‏ (به میزان 5/4 درصد) بررسی شد. گیاه مرتعی کنگر در گامه های پایانی دوره ی گلدهی (برداشت طبق عرف) خریداری و پس از خرد کردن در نسبت های 0، 25، 50، 75 و 100 درصد، با یونجه جایگزین شده و هر جیره، به 12 راس بره ی نر پرورای کبوده ی شیراز تغذیه شد. در پایان مدت پروار، بره ها کشتار و قطعه بندی شدند. ترکیب شیمیایی کنگر فرآوری شده با گاز ‏‎so2‎‏ و کنگر فرآوری نشده، تعیین شد. گوارش پذیری ظاهری ماده ی خشک، ماده ی آلی و ماده ی آلی در ماده ی خشک، به روش برون تنی، اندازه گیری شد. میزان تجزیه پذیری ماده ی خشک و پروتئین خام در سه راس گوسفند نر نژاد مهربان فیستولا گذاری شده، با روش کیسه های داکرونی تعیین شد. داده های این پژوهش (بجز داده های تجزیه پذیری) با استفاده از برنامه ی آماری ‏‎sas‎‏ آنالیز شدند و آزمون دانکن ( با احتمال خطای 05/0) برای مقایسه ی میانگین ها به کار گرفته شد. داده های مربوط به آزمایش تجزیه پذیری با استفاده از معادله ی نمایی ‏‎p= a+b (l-e -ct)‎‏ و برنامه ی‏‎fig. p‎‏ آنالیز شدند.میانگین افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل غذایی، نسبت وزن لاشه ی گرم به وزن زنده، وزن چربی درونی، وزن گوشت نیم لاشه، درصد ماده ی خشک و پروتئین گوشت در بین گروه های آزمایشی، تفاوت آماری معنی داری نشان نداد (05/0 < ‏‎p‎‏) ضخامت چربی پشت، بین گروههای آزمایشی، تفاوت معنی داری نشان داد (01/0 > ‏‎p‎‏). بیشترین میزان چربی، مربوط به گروه آزمایشی 4 (75 درصد بخش علوفه ای جیره، از کنگر و 25 درصد از یونجه) و کمترین میزان، مربوط به گروه آزمایشی 5 (100 درصد بخش علوفه ای جیره، از کنگر) بود. میزان گوارش پذیری برون تنی ماده ی خشک، ماده ی آلی و ماده ی آلی در ماده ی خشک کنگر فرآوری شده با گاز ‏‎so2‎‏ به ترتیب، 1/66، 2/64 و 6/54 درصد و برای کنگر فرآوری نشده، به ترتیب، 9/75، 4/56 و 5/48 درصد بود (05/0 < ‏‎p‎‏). تجزیه پذیری بالقوه ماده ی خشک و پروتئین خام کنگر فرآوری شده با گاز ‏‎so2‎‏ به ترتیب، 78/0 و 86/0 و برای کنگر فرآوری نشده به ترتیب، 71/0 و 77/0 بود. تجزیه پذیری بخش ‏‎‏‎a‎‏ ، بخش ‏‎b‎‏ و بخش ‏‎c‎‏ پروتئین خام و ماده ی خشک کنگر فرآوری شده با گاز ‏‎so2‎‏ و فرآوری نشده در ساعت های مختلف اندازه گیری، محاسبه شد. تجزیه پذیری موثر ماده ی خشک و پروتئین خام کنگر در اثر فرآوری، افزایش یافت، ولی بخش ‏‎c‎‏ ماده ی خشک و پروتئین خام، برای کنگر فرآوری شده بسیار کمتر از کنگر فرآوری نشده بود. با توجه به داده های ترکیب شیمیایی، تجزیه پذیری و گوارش پذیری کنگر فرآوری نشده و فرآوری شده با گاز ‏‎so2‎‏ ، به نظر می رسد، فرآوری کنگر با گاز ‏‎so2‎‏، تاثیر شایان توجهی بر ارزش غذایی آن نداشته باشد. هزینه ی تولید هر کیلوگرم خوراک دام (بر پایه ی ماده ی خشک) به ترتیب برای جیره های شماره ی 1 تا 5 به ترتیب برابر 1266، 1155، 1050، 924 و 787 ریال بود. به نظر می رسد که جایگزینی یونجه با کنگر در جیره ی پرواری بره، با فرض ثابت بودن انرژی و پروتئین به خوبی امکان پذیر ، و از نظر اقتصادی با صرفه می باشد.